77 / 162
77
zarlama faaliyetlerine dönüştü. Yıl-
larca devlet tekeli altında yürütülen
gübre dağıtım ve satış işleri rekabe-
te açılınca, pazarlama yapmaya hak
kazanan kuruluşlar çiftçiye daha
farklı ve iyi hizmet sunabilmek için
bir bakıma yarış içine girdiler. Bu
çerçevede sisteme yeni pazarlama
unsurları dahil olurken, oluşturulan
bayilik sistemiyle gübrelerin daha
geniş bir alana ulaştırılması sağlan-
dı. Ayrıca bayilikler yoluyla yeni bir
istihdam alanı yaratıldı.
Yeni sistem, çiftçiye dilediği gübre-
yi kullanma imkânı veriyordu. Bu-
nun ortaya çıkardığı rekabet, fiyat-
lara da hızla olumlu bir şekilde yan-
sıyacak ve çiftçilerin önceki yıllar-
da ilan edilen fiyatların altında sa-
tın alma olanaklarına kavuşması-
nı sağlayacaktı. Necat Haksal’a göre
serbestleşmenin çiftçiye en müspet
yansıması ise hiç kuşkusuz kalite
yönünden olacaktı:
Serbestleşmeden önce kalite reka-
beti olmadığından, kaliteye dik-
kat edenle etmeyen birbirine ka-
rışırdı. Oysa serbestleşmeden son-
ra herkes kendi bacağından asıl-
maya başladı. Malınızı satabil-
mek için, artık kalitenizle kendi-
nizi kanıtlayıp markanızla çift-
çinin güvenini kazanabilmeniz
şart oldu.
10
Gübre sektörünün
serbest rekabet şartlarına
kavuşmasının getirdiği en
önemli değişikliklerden biri
de, pazarlama faaliyetlerinin
bayiler yoluyla tüm ülkeye
yayılmasıydı. Bu konuda çok
hızlı davranan Toros Gübre,
kısa zamanda 500’e yakın
bayiden oluşan geniş bir ağ
oluşturdu.
Toros Gübre, “Bereket” adını
verdiği ilk bayi toplantılarını
da bu yıllarda düzenlemeye
başladı.