110 / 162
110
280 bin lira arasındaydı.
20
Yerli to-
hum üretimine yönelik bazı girişim-
ler olmasına karşın, Türkiye’deki ya-
sal zeminin yeterli şartları sağlama-
ması nedeniyle yatırımcılar bu alana
yatırım yapmaktan kaçınıyordu. Bir-
çok yabancı firma da, Türkiye’de or-
taklıklar kurmayı riskli buluyordu.
Dünyada tohum üretiminde söz
sahibi olan ABD, Fransa, Hollan-
da, Danimarka, Almanya ve İsrail
gibi ülkelerde bu sektör devlet ta-
rafından sıkı kanun ve yönetmelik-
ler çerçevesinde düzenlenmişken,
Türkiye’de tohumculuk işi 1963 ta-
rihli ve güncelliğini tümüyle yitir-
miş bir yasayla yönetilmeye çalışı-
lıyordu. Hibrit tohum kavramının
bile yer almadığı bu yasanın ne-
den olduğu boşluklar, tümüyle ku-
ralsız ve kayıt dışı bir sektör or-
taya çıkmasına yol açmıştı. Men-
şei belli olmayan, sahte tohum-
lar pazarda yaygın olarak bulu-
nuyor, bunlar sertifikalı ürün-
lere oranla daha ucuz olduk-
larından pazarda rağbet görü-
yordu.
Tekfen’in tohum işiyle ilk bağ-
lantısı, Tarım Kredi Kooperatifleri
Merkez Birliği ile 1980 yılında ku-
rulan Tarsan ve Tareks adlı girişim-
ler yoluyla olmuştu. Bu iki şirket-
ten Tareks’in amacı, çifçilere çeşit-
li zirai mal ve teçhizatın yanı sıra
kaliteli tohum temin etmekti. Şir-
ket, tohum alanındaki çalışmaları-
na o günlerin en öncelikli ihtiyaçla-
rından biri olan patates tohumu it-
halatıyla başlamış, ayrıca sertifikalı
patates tohumluğunun Türkiye’de
üretilmesi konusunda da çalışmala-
ra başlamıştı.
Ancak bir süre sonra Tarım Kre-
di Kooperatifleri ile Tekfen’in yol-
ları ayrılınca Tareks’in hisseleri Ta-
rım Kredi Kooperatifleri tarafın-
dan, Tarsan’ın hisseleri de Tekfen
tarafından satın alınmıştı. Bu ayrı-
lıktan sonra Tekfen patates tohum-
luğu alanındaki çalışmalarına de-
vam etmiş ve bu amaçla Tekfen Ta-
rımsal Üretim ve Pazarlama A.Ş. adlı
şirketi kurmuştu. Başlangıçta çiftçi-
ye Hollanda ve Fransa menşeli to-
hum seçenekleri sunan Tekfen Ta-
rımsal, ithalat dışında patates tohu-
munu Türkiye’de üretmek amacıyla
Nevşehir’de 27 çiftçiyle üretim an-
laşması imzalamıştı. Böylece 1990’lı
yılların ortalarında büyük bir pazar
payına ulaşan şirket, Türkiye’de eki-
len 20 patates çeşidinden 10 tanesi-
ni üretir hale gelmişti.
21
Tekfen Tarımsal, aynı yıllarda pata-
tes dışında faaliyetlerini farklı seb-
ze tohumlarıyla da genişletmiş ve
domatesten patlıcana, biberden sa-
latalığa kadar çok geniş bir yelpaze-
de ürün sunmaya başlamıştı. Tek-
fen Tarımsal’ın pazara ilk sunduğu
tohumlar, çiftçilerin “Hurşit” ola-
rak benimsediği “Hurst” markası-
nı taşıyordu. 1994 yılında
Milliyet
gazetesine bir açıklama yapan Fey-
Tekfen Tarımsal’ın
tohumculuk alanında en çok
üzerinde durduğu ürünlerden
biri de patatesti. Sebze
tohumlarının büyük bölümü
yurtdışından temin edilmekle
birlikte patates tohumu
Türkiye’de üretiliyordu. 1994
yılında Türkiye’de ekimi
yapılan 20 patates çeşidinden
10’u Tekfen’in üretimiydi.