Topraga Dusen Bereket

107

tutum içinde olması, bu güvenin te-

mel unsurlarını oluşturuyordu. Ör-

neğin, şirketin kuruluşundan itiba-

ren yapmaya başladığı ücretsiz top-

rak analizleri 1990’ların başında cid-

di ilerleme kat etmiş ve yılda 4.000

adede ulaşan büyük bir hizmete dö-

nüşmüştü. İşin en sevindirici tarafı,

çiftçilerin artık kendiliklerinden ge-

lip toprak analizi yaptırmaya başla-

malarıydı.

Tüm bu koşullar, gübre üretiminde-

ki hacimsel genişlemenin yanında,

Toros’un tarım sektörünün farklı

alanlarında entegre hizmet verecek

şekilde yatay olarak da büyüme ar-

zusuna zemin oluşturuyordu. Toros,

birbiriyle ilişkili ve birbirini destek-

leyen alanlarda entegre bir yapı or-

taya koymak üzere kendine çeşitli

hedefler belirlemişti. Tarım ilaçları,

sıvı gübre ve tohumculuk gibi pro-

jeler, bu kapsamda ele alınan başlık-

lardı. Bu projelerin çoğunlukla, ko-

nusunda lider kuruluşlarla ortak gi-

rişimler yoluyla ve yabancı serma-

ye katkısıyla gerçekleştirilmesi he-

defleniyordu.

1990’ların ilk yarısı,

bu hedefe uygun olarak, Toros’un

gübre dışında birçok yeni yatırımı-

na sahne olacaktı.

ENTOROS

Tarım ilaçları üretimi ve satışı,

Toros’un gündeminde olan konula-

rın başında geliyordu. Bu konu ilk

olarak 1980’lerin ortalarında günde-

me gelmiş, ancak somut bir adıma

dönüşmemişti. 1990 yılında ise İtal-

yan EniChem Agricoltura firmasıy-

ESİN METE

Toros Tarım Yönetim Kurulu Başkanı

1990 sonrasındaki dönemde biz stratejik bir karar verdik. Türkiye’deki gübre tüketi-

minin artmayışının sebebi, çiftçi gelirlerinin düşük olmasından. Çiftçi gübreyi yeter-

li kullanamıyor. Onun için bizim bir sanayici olarak sadece gübre kısmına değil, biraz

da bu işin tarım tarafına yönelmemiz lazım geliyor ki çiftçiyle daha interaktif bir ileti-

şimimiz olsun. Bu düşünceyle biz gübre dışında tarla tohumu, özel ürünler, zirai ilaç

ve fide gibi işlere de girmeye başladık. Böyle düşünmeye başladıktan sonra yavaş ya-

vaş hepsi bir yere oturdu. Bu, önemli bir konsept değişikliği idi. Yani biz sadece gübre

üretip satmanın değil, aynı zamanda “Çiftçi tarafında da bu iş nasıl genişletilebilir?”

sorusunun üzerinde durmaya başladık. Çünkü kanaatimce sektörü bir tek gübre gir-

disi ile sınırlı düşünmek çok yanlış. Çiftçinin çok farklı ihtiyaçları var. Siz çiftçiye hem

tohumla, hem başka ürünlerle gittiğiniz zaman, kafasında bir Toros markası oluştu-

ruyorsunuz. Öyle olduğu zaman, Toros bayisini gördüğü yerde Toros’a gidiyor. Onun

için bu değişiklik bence çok önemli bir şeydi.

1980’li yıllarda çok hızlı bir

büyüme sergileyen Toros,

bir yandan üretim ve satış

altyapısını geliştirirken, bir

yandan da kurumsallaşma

yönünde ciddi adımlar

atıyordu. 1988 yılında Toros

bayilerine yönelik olarak

başlatılan kurumsal kimlik

çalışması da bu çabanın bir

parçasıydı.