9 / 44
7
Yapısında %26 azot (N) bulunan kalsiyum
amonyum nitrat (CAN), çeltik dışındaki kültür
bitkilerin üst gübrelemesinde en yaygın kullanılan
besin kaynaklarından biridir. Yapısındaki azotun
yarısı amonyum azotu (NH
4
-N), diğer yarısı
ise nitrat azotu (NO
3
-N) formundadır. Nitrat
azotu, bitkilerin hızlı gelişim ve ürüne yatma
dönemlerinde bitki kökleri tarafından doğrudan
ve kolaylıkla alınırken, amonyum formundaki
azotun büyük bir kısmı ise toprak şartlarına bağlı
olarak, topraktaki azot bakterileri tarafından nitrat
azotuna dönüştürülür. Bu sayede bitkiler azot
ihtiyaçlarını rahatlıkla karşılarlar. Çeltik dışındaki
kültür bitkilerinin tamamının gelişme dönemleri
içinde aldığı toplam azotun %75’i nitrat azotu
formundadır. Bu nedenle, ülkemizde ve dünyada,
üst gübresi olarak en çok kullanılan azotlu
gübrelerin başında CAN gelir.
Kullanım Alanları
Kalsiyum amonyum nitrat, buğday, arpa
gibi tahıllar başta olmak üzere, bütün kültür
bitkilerinin çapalanması ve sulanması sırasında
üst gübre olarak kullanılabilir. Bitkilerin yeterli
azot ile gübrelenmemesi durumunda, bitkide
gelişim yavaşlar; yapraklar küçük kalır; alt
yapraklardan başlayarak soluk ya da sarımtırak
yeşil bir renk alır, ardından da tüm yaprak ayası
sararır. Gereğinden fazla verilmesi durumunda
ise, bitkilerde normalden fazla bir gelişim olurken,
olgunlaşma ve hasat gecikir. Kalsiyum amonyum
nitrat gübresinin toprak pH’sı üzerinde herhangi
bir etkisi olmadığından (yani, nötr reaksiyonlu bir
gübre olduğundan) bütün topraklarda rahatlıkla
kullanılabilir.
Kullanım Şekli
Uygulamadan hemen sonra toprağa
karıştırılması veya yağmurdan ve sulamadan
hemen önce toprak yüzeyine serpilmesi
halinde, CAN gübresinden ürede olanın aksine,
amonyak (NH
3
) gazı şeklinde herhangi bir azot
kaybı olmaz. Gübrenin içeriğindeki azot, toprak
suyunda veya suda eridiği (çözündüğü) zaman,
(+) elektrik yüklü amonyum (NH
4
) iyonu ve
(-) elektrik yüklü nitrat (NO
3
) iyonlarına ayrılır.
Amonyum iyonları (+) elektrik yüklü olduğu için
toprakta bulunan (-) elektrik yüklü kil mineralleri
ve diğer kolloidler tarafından bağlandığından,
sulama suyu ile yıkanmaz. Nitrat iyonları ise, (-)
elektrik yüklü olduğu için kil mineralleri ve diğer
kolloidler tarafından tutulamayacağından, kumlu
topraklar başta olmak üzere, bir kısmı aşırı yağış
ya da sulama ile yıkanarak bitki kök bölgesinden
uzaklaşabilir. Bu nedenle, bu gibi alanlarda
bitkinin azotlu gübre ihtiyacı göz önünde
bulundurularak, CAN gübresi yağış ve sulama
adedine göre birkaç kısma ayrılarak uygulanır.
CAN
KALSİYUM AMONYUM NİTRAT
- TOROS TARIM - KLASİK GÜBRELER -