11 / 44
9
Amonyum nitrat (AN), içeriğinde %33 azot
(N) bulunan, granül yapıda, suda eriyebilirliği
(çözünürlüğü) yüksek bir gübredir. İçerdiği azotun
yarısı amonyum (NH
4
), diğer yarısı ise nitrat (NO
3
)
formundadır.
Amonyum nitrat toprağa uygulandığında, toprakta
su ile hızla erimesi (çözünmesi) sonucu (+) elektrik
yüklü amonyum ve (-) yüklü nitrat iyonları serbest
hale gelir. Bitkiler her iki formdaki azotu da kökleri
aracılığıyla bünyelerine alabilirler. AN gübresi
suda eridiğinde, eşit miktarda (+) ve (-) yük açığa
çıkardığından, nötr karakterli bir gübredir. Bu
nedenle, toprağın pH değeri üzerinde herhangi bir
artışa ya da azalışa neden olmayacağından her
türlü toprakta kullanılabilir.
Kullanım Alanları
Amonyum nitrat, çeltik hariç tüm tarla bitkilerinde,
yazlık ve kışlık sebzelerde ve tüm meyve
ağaçlarında bitkilerin fizyolojik gelişim dönemlerine
bağlı olarak 2 ile 5 kez uygulanabilir. Örtü altı
(sera) yetiştiriciliğinde ise, damla sulama sistemiyle
uygulamaya uygun olan AN, sulama programıyla
uyumlu olarak yeterli miktarda kullanılmalıdır. Her
iki tip AN’ta da eşit miktarda bulunan azot, bitki
kökleri aracılığıyla hızla alınarak ürün miktarının ve
kalitesinin artmasını sağlar. Dekara ve ağaç başına
uygulanması gereken AN dozu, toprak analizine
göre ve bir bilimsel bitki yetiştirme uzmanına
danışılarak belirlenmelidir.
Kullanım Şekli
Yukarıda da ifade edildiği gibi, AN’ın iki farklı
tipi mevcuttur. Bunların birincisi, tarla bitkilerinin
ihtiyaçlarının karşılanması için doğrudan üst
gübresi olarak topraktan uygulanır. Buğday ve
arpada serpme şeklinde, çapalama ve sulama
yapılan bitkilerde ise toprağa karıştırılarak sulama
öncesinde verilir. Bu tip bir AN gübresi damla
sulama sisteminde tıkanmalara neden olacağından,
kesinlikle damla sulama ile gübrelemede
kullanılmamalıdır. Diğer AN gübresi ise, damla
sulama sistemi ile uygulama için uygundur.
Her iki AN’ın içeriğindeki etkili madde oranı ve
kimyasal yapısı aynı olmakla birlikte, rutubet
almalarını önleme için kullanılan katkı ve kaplama
maddeleri farklıdır. Bu nedenle, damla sulamaya
uygun tipte AN’a gereksinim duyuluyorsa mutlaka
bayiye belirtilmelidir. AN’ın doğrudan toprağa
uygulamalarında, buğday ve arpa gibi bitkilerde,
uygulanan gübre toprağa karıştırılamadığı
için toprak yüzeyinde kalır. Ancak suda kolay
eridiğinden, sabah çiği ve hafif yağış ile azotun
tamamı toprak içine geçer ve yıkanma ile azot kaybı
meydana gelmez. Kum içeriği çok yüksek kumsal
ve fazla su tutmayan hafif bünyeli topraklarda
ise, aşırı yağışlar AN gübresini oluşturan azot
formlarından nitratta yıkanma söz konusu olabilir.
Bu gibi koşullarda, gübrelemeyi aşırı yağışlardan
sonra yapmak veya diğer tarla bitkilerindeki
bölünmüş uygulamalarda olduğu gibi, buğdayda da
kardeşlenme başlangıcında, kardeşlenme sonunda
ve sapa kalkma döneminde olmak üzere gübreyi 2-3
defada vermek gerekir. Buğdayda üst gübrelemenin
2-3 defada verilmesi, aynı zamanda kalitede
de artışa neden olur. Çapalanan veya sulanan
bitkilerde, sırası ile uygulandıktan sonra çapa ile
toprağa karıştırılan veya sulama öncesi uygulanan
AN gübresinde herhangi bir kayıp meydana gelmez.
İstenildiğinde, söz konusu bu gübre eritilerek
yağmurlama sistemi ile de uygulanabilir.
AN
AMONYUM NİTRAT
- TOROS TARIM - KLASİK GÜBRELER -